Καταρρίπτοντας το μύθο της λιτότητας

Καταρρίπτοντας το μύθο της λιτότητας

    Η πολιτική και πιο συγκεκριμένα η οικονομική πολιτική που ακολουθείται σήμερα αντλεί τη δύναμη και την αξιοπιστία της σε αρκετά από τα πιο λαμπρά μυαλά που ανέδειξε ποτέ η οικονομική επιστήμη.Μυαλά που δημιούργησαν και καθόρισαν καταστάσεις!Κεντρικό ρόλο στις εξελίξεις στην Ελλάδα, παίζει η βαθιά ριζομένη αντίληψη (κοινώς ιδεολογία) που υποδεικνύει η κάθε πλευρά.Πρέπει να καταστεί σαφές πως η ιδεολογία και γενικά η πίστη σε κάτι δεν έχει να κάνει με μια κοινή αντίληψη.Αντιθέτως,πίστη και ιδεολογία αποτελούν τις πιο δυσμετάβλητες απόψεις που μπορεί να έχει κάποιος,πόσο μάλλον εάν αυτές εκφράζονται δημοσίως και οικοδομούν προσωπικότητες,πολιτικές και ιδεολογίες.Επομένως το πλήγμα που θα δεχθεί οποιαδήποτε πλευρά αποδεχθεί πως η διαχρονική  της αντίληψη ήταν λανθασμένη,μόνο πρωτοποριακό δεν θα είναι,ειδικά όταν η κάθε μία από αυτές συγκεντρώνει μεγάλα πλήθη οπαδών πίσω της.

    Οι ιδεολογίες στις οποίες αναφέρθηκα πιο πάνω, είναι η γνωστή διαμάχη που γίνεται εδώ και καιρό στην Ευρώπη για τη δημοσιονομική αυστηρότητα.Αναφορικά, η Ευρώπη υποστηρίζει πως η δημοσιονομική αυστηρότητα πρέπει να ακολουθηθεί από όλα τα κράτη προκειμένου να υπάρξει έξοδος από την κρίση ενώ, η ελληνική πλευρά (η οποία συγκαταλέγεται στην αριστερή ιδεολογία) έχει την εντελώς αντίθετη άποψη. Πρίν την εκλογή του έλληνα πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα τον Ιανουάριο του 2015, η προβολή της αντίθετης άποψης από αυτή των ευρωπαίων ήταν χλιαρή.Προφανώς και οι συγκυρίες που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στη Ελλάδα δίνουν όλο και περισσότερο φως στις θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης,παρ'όλα αυτά όμως δεν μπορούμε να μην αναδείξουμε και το σθένος με το οποίο υπερασπίζονται τις απόψεις αυτές.Εδώ πρέπει να πω πως δεν είναι λίγες οι κυβερνήσεις( αν όχι οι περισσότερες) που κατάφεραν να κερδίσουν τις εκλογές χάρη στην αντιμνημονιακή τους ρητορική,αλλά στη συνέχεια ακολούθησαν δρόμο διαφορετικό από τις προεκλογικές τους δεσμεύσεις.

   Από τον Αντώνη Σαμαρά στην Ελλάδα ,μέχρι τους Ματέο Ρέντσι και Φρανσουά Ολάντ σε Ιταλία και Γαλλία αντίστοιχα,όπου από ένθερμοι αντιμνημονιακοί μετατράπηκαν σε ένθερμους υποστηρικτές,μέσα σε μια νύχτα.

   Από τεχνική οπτική γωνία και οι δύο αντιλήψεις αποσκοπούν στο ίδιο αποτέλεσμα.Στην ευημερία των λαών.Αναλύουν το ίδιο ζήτημα αλλά προσπαθούν να δώσουν λύση με διαφορετικό τρόπο.Οι υποστηρικτές της δημοσιονομικής αυστηρότητας υποστηρίζουν πως, αυστηρό δημοσιονομικό πρόγραμμα, θα μειώσει την πιθανότητα αθέτησης πληρωμής του δημόσιου χρέους.Συνεπώς, το επιτόκιο δανεισμού θα μειωθεί και σαν αποτέλεσμα θα έχουμε την αύξηση των επενδύσεων και τέλος την αύξηση της συνολικής ζήτησης.Επίσης, οι υποστηρικτές της δημοσιονομικής αυστηρότητας υποστηρίζουν τους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς,κάτι που πιστεύουν πως θα λειτουργεί συνεχώς σαν ένα μόνιμο σοκ στην οικονομία,καθώς δε θα υπάρχει λόγος για αύξηση φόρων.

   Από την άλλη πλευρά, οι υποστηρικτές της δημοσιονομικής χαλάρωσης υποστηρίζουν πως σημερινές αυξημένες δημόσιες δαπάνες π.χ χτίσιμο σχολείων,νοσοκομείων,δρόμων κ.ο.κ ) θα έχει ως αποτέλεσμα ναι την αύξηση του ελλείμματος, αλλά σε βάθος χρόνου αυτές οι επενδύσεις θα αυξήσουν την παραγωγικότητα και την ανάπτυξη της χώρας.Στα κατά της δημοσιονομικής αυστηρότητας, οι υποστηρικτές της δημοσιονομικής χαλάρωσης υποστηρίζουν πως μείωση των δημοσίων δαπανών θα μειώσει το συνολικό προϊόν της οικονομίας (λόγω μεγάλων πολλαπλασιαστών),τα εισοδήματα ακολούθως θα μειωθούν, άρα συνολική ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες θα μειωθεί.Στη διάρκεια των πιο πάνω το έλλειμμα θα παραμένει.

   Κριτής και των δύο απόψεων φάνηκε και θα φανεί η ιστορία.Η δημοσιονομική χαλάρωση που, τόσο κατηγορήθηκε για ένα παχουλό και σπάταλο δημόσιο τομέα, κατασπατάλησης πόρων, πηγής διαφθοράς και ληστρικών συμπεριφορών,που για κάποιους δημιούργησε την κρίση ,κρίθηκε .Ωστόσο κρίθηκε και ο ιδιωτικός τομέας καταχρασμών δικαιωμάτων και αξιών, ο οποίος σφετερίστηκε την εξουσία των λίγων έναντι των πολλών μέσω του δρόμου του πλούτου και της απληστίας.Γι'αυτό και για πάρα πολύ κόσμο η κρίση αποτελεί προϊόν της απληστίας των τραπεζιτών και των πολυεθνικών εταιρειών.

    Το συμπέρασμα που προσπαθεί να βγάλει κάποιος για το ποιός πραγματικά έφταιξε για τη σημερινή κατάντια δεν είναι εύκολο.Ιδιαίτερα όταν καθημερινά προκύπτουν στοιχεία πότε κατά της μιας αντίληψης και πότε κατά της άλλης.Ακούσαμε περιπτώσεις και για λαδωμένους δημόσιους υπαλλήλους και για τραπεζίτες που ενώ παρείχαν κόκκινα δάνεια αύξησαν τα έσοδα τους για δήθεν καλές υπηρεσίες.

    Ωστόσο, η λύση για το σημερινό κατάντημα μπορεί να είναι μόνο μία.Και πριν κάποιος αναφερθεί σε οποιαδήποτε τεχνική λύση θα πρέπει να έχει υπόψιν του πως χωρίς χτύπημα της διαφθοράς,δεν θα υπάρξει ποτέ καμία πρόοδος.Είναι ίσως το μόνο κοινό στοιχείο ανάμεσα σε υποστηρικτές και μη της δημοσιονομικής αυστηρότητας.Ποιός εγγυάται πως αύριο δεν θα ξαναπροκύψει η ίδια ληστρική συμπεριφορά,τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα;Απ΄τη στιγμή που αμοιβή βάσει κινήτρων γίνεται με βάση το χρηματικό κέρδος,δεν αποκλύεται να ξαναπροκύψουν οι ίδιες συμπεριφορές και στο μέλλον.Για παράδειγμα,ειναι σωστό ένας γιατρός να χειρουργεί μόνο όποιον πληρώνει το ποσό των 5000;Είναι σωστό να παρέχονται υπηρεσίες όπως παιδεία, μόνο σε αυτούς που διαθέτουν χρήματα για να την πληρώσουν; Σαφώς και δεν είναι,άρα η αμοιβή βάσει χρηματικών κινήτρων που θα επιβληθεί και θα ενταθεί με την κατάλυση του κράτους(αυτά δηλαδή που διατείνονται οι φιλελεύθεροι οικονομολόγοι,οι οποίοι τυγχάνει να έχουν και το μεγαλύτερο μέρος των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων) δεν είναι η λύση.Συνεπώς η δημοσιονομική αυστηρότητα που αποτελεί τον προπομπό της κατάλυσης του κράτους-επειδή το μειώνει σταδιακά-δεν ειναι η λύση.Η ίδια η ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία επιβεβαίωσε όλα τα επιχειρήματα(που εκφράστηκαν πιο πάνω) κατά της δημοσιονομικής αυστηρότητας που είχαν προβλεφθεί( συνολικό προϊόν μειώθηκε,οι μισθοί και κατανάλωση έπεσαν κ.ο.κ).Επίσης,ενίσχυση στα επιχειρήματα κατά της δημοσιονομικής αυστηρότητας, δεν έρχεται να δώσει μόνο η ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία,αλλά και πενταετής εμπειρία των μνημονίων

   Μέσα σε όλη αυτή την αναστάτωση που επικρατεί αυτές τις μέρες , αν θα υπάρξει Grexit ή δεν θα υπάρξει αν θα καταρρεύσει η ευρωζώνη ή όχι, δεν δίνουμε χώρο ούτε σε νέες ιδέες ούτε σε νέα μυαλά.Στέκομαι στο γεγονός όπου η πρώτη ελληνική πρόταση(όχι η σημερινή) η οποία είχε απορριφθεί από τους θεσμούς και η οποία είχε σχηματιστεί απ τον οικονομολόγο Γ.Βαρουφάκη,είχε χαρακτηριστεί από σωρεία νομπελιστών τόσο στις οικονομικές επιστήμες όσο και σε άλλες σαν η απόλυτη.Αντιμετωπίζουμε την αλλαγή με φόβο.Εγώ ένα κατάλαβα,εάν δεν κατάφεραν να συγκινηθούν θεσμοί και ευρωπαίοι με 10.000 αυτοκτονίες στην περίοδο της κρίσης,δεν πρόκειται να συγκινηθούν ποτέ.Οπότε η διάθεση για αλλαγή,τουλάχιστον από πλευράς ευρωπαίων δεν νομίζω να έχει προοδευτική κλίση.